در دامنه کوههای سرسبز لاهیجان، استخر طبیعی باشکوهی قرار دارد که تاریخ پر فراز و نشیب این منطقه را در خود روایت میکند. این استخر که در گذشته با نام "دربسته" شناخته میشد، با وسعتی حدود ۱۷ هکتار، نقش حیاتی در تأمین آب کشاورزی منطقه ایفا میکرده است.
بر اساس اسناد تاریخی، این استخر عظیم در دوران شاه عباس صفوی احداث شده و به عنوان مخزن اصلی آبیاری مزارع برنج نوبجار مورد استفاده قرار میگرفته است. آب این استخر از طریق رودخانههای فصلی و چشمهسارهای کوهستانی تأمین میشده و گاهی در فصلهای خشک سال با کاهش آب مواجه میشده است.
"مکنزی" جهانگرد معروف در سفرنامه خود به توصیف این استخر پرداخته و ابعاد آن را ۷۰۰ گام در طول و ۲۰۰ گام در عرض ذکر کرده است. در مرکز این استخر، جزیرهای طبیعی به نام "میان پشته" قرار دارد که بر اساس متون تاریخی مانند تاریخ عالم آرای عباسی، شاه عباس صفوی قصری مجلل در این جزیره برای اقامتهای فصلی خود بنا نهاده بود.
در اطراف این استخر، بناهای تاریخی متعددی وجود داشته که از جمله میتوان به قصر میرزا کاظم خان، ثروتمندترین مرد گیلان در آن دوران اشاره کرد. "شودزکو" دیگر جهانگردی که از این منطقه دیدن کرده، در توصیف این بناها مینویسد: "این قصرها با آجرهای خوشتراش و زیبا ساخته شده بودند و چشمانداز دریا، زیبایی آنها را دوچندان میکرد."
در سالهای اخیر، با ایجاد آبشار مصنوعی در دامنه کوه شاهنشین، احداث بلوار و امکانات تفریحی متعدد، این منطقه به یکی از جاذبههای اصلی گردشگری شمال ایران تبدیل شده است. ترکیب منحصر به فرد استخر طبیعی، کوههای سرسبز و امکانات مدرن گردشگری، چشماندازی بهشتگونه را پیش روی بازدیدکنندگان قرار میدهد.
این استخر تاریخی نه تنها نمادی از تمدن کهن منطقه است، بلکه نشاندهنده نبوغ مهندسی ایرانیان در مدیریت منابع آبی در ادوار مختلف تاریخی به شمار میرود.